Γονικός Ρόλος – Η Προσαρμογή του Παιδιού στην Εποχή του Covid-19
Τον Δεκέμβριο του 2019 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Κίνα ο νέος κορωνοιός SARS-Cov-2, που προκαλεί την ασθένεια Covid-19 και στις μόλις στην 11 Μαρτίου 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ανακοίνωσε πως πρόκειται για πανδημία, με τον ιό να έχει διασπαρθεί σε περισσότερες από 170 χώρες. Σχεδόν ένα χρόνο μετά, η νέα πανδημία έχει αλλάξει την παγκόσμια καθημερινότητα. Η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων, σε συνδυασμό με τις ελλείψεις στο σύστημα υγείας, οδήγησε την χώρα μας σε νέο μηνιαίο «λοκ-ντάουν», αυστηρότερο από το πρώτο. Τα νέα δεδομένα, είναι αναμενόμενο να προκαλούν φόβο, άγχος, και ανησυχία σε ολόκληρη την οικογένεια.
Τα παιδιά, σε αυτή την δύσκολη περίοδο, έχουν ανάγκη την γονική σημασία και στήριξη. Είναι σημαντικό, ως γονείς, να αναγνωρίσουμε πρώτα εμείς για τον εαυτό μας, ότι βιώνουμε μία καινούρια δύσκολη συνθήκη. Χρειάζεται να μας δώσουμε χώρο και χρόνο για να προσαρμοστούμε στην νέα καθημερινότητα και να σχεδιάσουμε τις επόμενες μέρες, ώστε να ανταπεξέλθουμε πρακτικά και ψυχικά στην δύσκολη κατάσταση. Δεν βοηθάει να κλειστούμε μέσα στην δυσφορία που νιώθουμε, αλλά είναι σημαντικό να συζητάμε τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς μας με τους ανθρώπους που νιώθουμε κοντά μας.
Το γονικό περιβάλλον αποτελεί το πρώτο δίκτυο σύνδεσης και μίμησης που παιδιού. Αυτές τις μέρες τα παιδιά κατακλύζονται από νέα δεδομένα και πληροφορίες, που για να μπορέσουν να διαχειριστούν, χρειάζεται πρώτα να τα καταλάβουν. Οι πρώτοι άνθρωποι που το παιδί θα στραφεί για να υιοθετήσει και να αναπαράξει συμπεριφορές είναι οι γονείς, συνεπώς αντιμετωπίστε την νέα κατάσταση με ψυχραιμία και σιγουριά. Προσπαθήστε να μην του μεταφέρετε άγχος και αγωνία. Αφιερώστε χρόνο και εξηγήστε στο παιδί σας τι ακριβώς συμβαίνει και μην αναπαράγετε απλώς δεδομένα που ακούτε και βλέπετε στα ΜΜΕ. Μιλήστε του για την αρχή της πανδημίας χρονικά και γίνετε όσο το δυνατόν πιο απλοί και κατανοητοί στα λόγια σας, σαν να λέτε μία ιστορία. Φέρετε παραδείγματα από το παρελθόν, ώστε να καταλάβει το παιδί ότι η πανδημία έχει συμβεί ξανά και έχει τελικά αντιμετωπιστεί. Ασχοληθείτε για να του μάθετε τους νέους τρόπους υγιεινής, πώς και γιατί μας βοηθούν. Μην αφήσετε τα παιδιά να σταματήσουν να κινούνται και να κάνουν φυσικές δραστηριότητες, αλλά ενθαρρύνετε οι ίδιοι το κινητικό παιχνίδι και την άσκηση. Παρατηρήστε την συμπεριφορά τους και τα σημάδια επικοινωνίας τους, λεκτικά και μη λεκτικά, για οποιοδήποτε σημάδια άγχους ή στρες και δείξτε κατανόηση. Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθήσουμε να «χρυσώσουμε το χάπι», αντιμετωπίζοντας την νέα κατάσταση σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Αυτό μάλιστα μπορεί να φέρει και να αρνητικά αποτελέσματα στην ψυχολογία του παιδιού. Η δική μας γνώση και ηρεμία είναι το κλειδί για να βοηθήσουμε το παιδί μας να διαχειριστεί την καινούρια δυσκολία.
Τα παιδιά σε πιο μικρές ηλικίες (2-5 χρόνων), όταν βιώνουν αρνητικά συναισθήματα κλαίνε συχνότερα και επιζητούν εντονότερα την γονική προσοχή και φροντίδα. Συνήθως, δεν την εκφέρουν καθαρά, αλλά η ανάγκη αυτή έρχεται μέσα από εκφράσεις ή κινήσεις τους. Το άγχος σε αυτή την ηλικία, είναι πιθανόν να φέρει νυκτερινή ενούρηση, διαταραχές στον ύπνο και δυσκολία στο φαγητό. Στην σχολική ηλικία (6-12 χρόνων) τα παιδιά γίνονται πιο καθαρά, όσον αφορά την συναισθηματική ανάγκη και έκφραση. Είναι πιθανόν να εκδηλώσουν ,εξίσου, προβλήματα στον ύπνο (δυσκολεύονται να κοιμηθούν, έχουν εφιάλτες…) και στην όρεξή τους (δυσκολεύονται να φάνε, έχουν πόνους στο στομάχι…). Επίσης, μπορεί να συναντήσετε προβλήματα συγκέντρωσης του παιδιού, πονοκεφάλους και κάποιες φορές πυρετό, ως αντίδραση σε ένα στρεσογόνο παράγοντα. Η ευερεθιστότητα (θυμός, θλίψη…) είναι επίσης ένα αναμενόμενο χαρακτηριστικό και στην παιδική και στην εφηβική ηλικία (12- 18 χρόνων), μαζί με τα παραπάνω. Οι έφηβοι μπορεί ,επίσης, να παρουσιάζουν σημάδια απάθειας, να δείχνουν αδιάφοροι προς την δυσκολία, να προσποιούνται , ότι δεν την αναγνωρίζουν και να την αγνοούν. Τέλος, νιώθοντας μόνοι στην δυσκολία, αλλά παράλληλα μη θέλοντας να την μοιραστούν για να μην φανούν αδύναμοι, είναι πιθανόν να καταφύγουν σε χρήση αλκοόλ και απαγορευμένων ουσιών.
Συνοψίζοντας, η συμπεριφορά μας ως γονείς παίζει καθοριστικό ρόλο στο πώς το παιδί θα διαχειριστεί την καινούργια καθημερινότητα και πώς θα προσαρμόσει τον εαυτό του στα νέα μέτρα. Η γονική στήριξη και κατανόηση αλλά και η παροχή ασφάλειας είναι αυτά που το παιδί χρειάζεται ανεξαρτήτως της ηλικίας του. Σε περίπτωση που χρειάζεστε παραπάνω βοήθεια, μην διστάσετε να απευθυνθείτε στις γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης για την κορωνοιός.