Κοινωνικά Δίκτυα – Ακολουθώντας το πλασματικό

    Ο όρος κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο αναφέρεται, σύμφωνα με το επίσημο λεξικό της Οξφόρδης, σε ιστότοπους που σκοπό έχουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στους χρήστες μέσω γραπτών και ηχητικών συνομιλιών, εικόνων και βίντεο. Τα κοινωνικά δίκτυα ήρθαν στην ζωή μας πριν περίπου 15 χρόνια ως ένα εργαλείο επικοινωνίας, όπως το φαξ, τα μηνύματα στον τηλεφωνητή και το κινητό τηλέφωνο. Σήμερα αποτελούν ,ίσως, τον πιο σημαντικό και αποδοτικό τρόπο επαγγελματικής ανέλιξης και κατοχύρωσης. Είναι ,πλέον, αναπόσπαστο κομμάτι της ημέρας μας και συνδέεται άρρηκτα με την κοινωνική και προσωπική μας ταυτότητα, ενώ επηρεάζει άμεσα και την ψυχική μας υγεία.

    Οι πιο γνωστές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης είναι το Facebook, το Instagram και το Twitter, ενώ υπάρχουν πολλές άλλες που αναπτύσσονται παγκοσμίως με ταχύτατους ρυθμούς. Αυτή η ραγδαία αύξηση και η μαζική αποδοχή πηγάζει ,κατά κύριο λόγο, από την ανάγκη του ατόμου για το «σχετίζεσθαι». Πράγματι, ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό όν και η τάση του για επικοινωνία και συναισθηματική σύνδεση είναι βιολογικής φύσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κοινωνική αποξένωση οδηγεί σε βαριές παθολογικές διαταραχές, αυτοκτονικές τάσεις και θάνατο. Η δημιουργία ομάδων και κοινοτήτων βασίζεται στα κοινά χαρακτηριστικά των ατόμων και την κατανομή ρόλων. Τα μέλη με τα λιγότερο κοινά χαρακτηριστικά, που δεν έχουν να εκπληρώσουν κάποιο ρόλο, εξοστρακίζονται αυτομάτως από την ίδια την ομάδα. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι, η ανάγκη του ατόμου να συνδεθεί, μεταμορφώνεται σε ένα βαρύ και δύσκολο καθήκον. Μια «δουλεία» που πρέπει να φέρνει κάθε μέρα εις πέρας, προκειμένου να μην νιώσει μοναξιά και ματαίωση. Όλα αυτά μέχρι που ήρθαν τα κοινωνικά δίκτυα και έκαναν την δουλειά μας πιο εύκολη!

     Η απεραντοσύνη του διαδικτύου και η εύκολη και αδιάκοπη πρόσβαση κάνουν τον χρήστη να μπορεί να ενταχθεί σε διάφορες ομάδες που του ταιριάζουν καλύτερα και που πρακτικά μπορεί να μην έχει κοντά του όποτε θέλει. Όπως προαναφέραμε, ο άνθρωπος τείνει να αναπτύσσει χαρακτηριστικά και να υιοθετεί συμπεριφορές που τον εντάσσουν σε μία ομάδα. Το διαδίκτυο διευκολύνει την παραπάνω διεργασία, καθώς το άτομο μπορεί ευκολότερα να διαμορφώσει την ταυτότητά του και να υιοθετήσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, στάσεις ζωής και συμπεριφορές, αναλόγως την ομάδα, από την οποία ζητά σύνδεση και αποδοχή. Μπορεί ,ακόμα, και να διεκδικήσει αρχηγικούς ρόλους μέσα σ’ αυτήν, να γίνει δημοφιλής, να επηρεάζει άμεσα τα μέλη της και να προσελκύει και μέλη άλλων ομάδων. Έτσι, η κοινωνική καθημερινότητα μεταφέρεται σε ένα άλλο ιδεατό επίπεδο.

    Τα αρνητικά συναισθήματα δεν ήταν ποτέ «δημοφιλή» και η μόνη αποδοχή που θα μπορούσαν να έχουν είναι εκείνη υπό το πρίσμα της λύπησης («Δεν είναι καλά ο…., τον λυπάμαι. Ας του κάνω λίγο παρέα» ή «Δεν έχει φίλους ή…., ας έρθει μαζί μας σήμερα, την λυπάμαι μόνη της»). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φυλακίζουμε μέσα μας τα «μειονεκτήματά» μας  και να προβάλλουμε μόνο τις θετικές και ευχάριστες πλευρές μας. Όσες πιο πολλές, τόσο πιο αρεστοί γινόμαστε. Όσο πιο υγιείς και «μοδάτοι» φαινόμαστε, τόσο πιο δημοφιλείς καταλήγουμε. Όσο πιο επαγγελματίες δείχνουμε, τόσο πιο αποδεκτή θα είναι η εργασία μας. Σήμερα, έχουμε καταλήξει στο εξής συμπέρασμα: «Το μυστικό της ευτυχίας, είναι να φαίνεσαι τέλειος!» Πού σταματά ,όμως, η τελειότητα; Ποιος την ορίζει και ποιος την ακουμπά; Γίνεται να την αγγίξεις και αν ναι, τότε γιατί κανείς μας δεν νιώθει πληρότητα και ευτυχία;

    Τόσα χρόνια ιντερνετικής πλασματικής πραγματικότητας, κανείς μας δεν υπολόγισε ότι το κόστος θα ήταν τόσο μεγάλο και οι επιπτώσεις καταστροφικές! Οι αγχώδεις διαταραχές και τα συναισθήματα κατάθλιψης, λόγω της επιρροής των κοινωνικών δικτύων στην ψυχική μας υγεία, κάθε χρόνο αυξάνονται. Η σύγκριση με τους άλλους χρήστες γίνεται εμμονή. Η  επαγγελματική επιτυχία μόνον μέσω της ψηφιακής διαφήμισης, έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση της ποιότητας των παροχών. Πιο συγκεκριμένα, ο επαγγελματίας ,πλέον, ψάχνει την καλύτερη διαφήμισή και αναζητά την επιτυχία μέσω διαδικτυακών κριτικών και δελεαστικών φωτογραφιών, αντί να στοχεύει στην βελτίωση των επαγγελματικών του αποτελεσμάτων. Η διαδικτυακή ελευθερία,  όσον αφορά το κομμάτι των κοινωνικών και προσωπικών σχέσεων και η συνεχής προσπάθεια για την διαμόρφωση ενός τέλειου ανθρώπου, σωματικά και ψυχικά εύρωστου, έχει οδηγήσει σε μια καθημερινότητα συνοδευόμενη από ένα συνεχές άγχος. Άγχος για να φτάσουμε το τέλειο! Άγχος γιατί έχουμε φτιάξει έναν πλασματικό εαυτό που είναι διαρκώς εκτεθειμένος. Ανά πάσα στιγμή, μπορεί να κριθούμε και να εξοστρακιστούμε! Ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθούμε στον ρόλο του κακού επαγγελματία, του ανθρώπου που περνά δυσκολίες και που νιώθει μοναξιά. Αυτομάτως, οι επαγγελματικές μας επιτυχίες και απολαβές μειώνονται και οι κοινωνικές και προσωπικές μας σχέσεις κινδυνεύουν. Σε κίνδυνο είναι, όχι μόνο οι σχέσεις που συμβαίνουν αποκλειστικά διαδικτυακά, αλλά και οι πραγματικές μας, οι οποίες πολλές φορές εξαρτώνται από το διαδικτυακό μας προφίλ. Πολλές φορές επιλέγουμε και επιλεγόμαστε ως φίλοι στην πραγματική ζωή, λόγω της φαινομενικής διαδικτυακής μας ζωής. Ωστόσο, μπορούμε να είμαστε συνέχεια ενεργητικοί και επιτυχημένοι; Μας επιτρέπεται να μην είμαστε πλούσιοι; Δικαιούμαστε να μένουμε μόνοι μας ή αντ’ αυτού στιγματιζόμαστε γι’ αυτό; Πόσο εύκολο είναι να κρύβουμε συνέχεια τα αρνητικά μας συναισθήματα; Πόσο φοβόμαστε να είμαστε άνθρωποι;

    Τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να διευκολύνουν την ζωή και την ψυχική υγεία των ανθρώπων έως ένα βαθμό. Ο τρόπος που τα διαχειριζόμαστε και αλληλοεπιδρούμε με αυτά, καθορίζουν και την επιρροή που θα έχουν πάνω μας. Είναι σημαντικό να παρατηρούμε πώς νιώθουμε πραγματικά και να ρωτάμε τον εαυτό μας εάν μας ωφελεί ουσιαστικά η κάθε διαδικτυακή μας κίνηση. Όσον αφορά τα παιδιά, σαφώς και ο ρόλος των εκπαιδευτικών και των γονέων στην αναγνώριση αυτών των συναισθημάτων είναι μεγάλος. Τέλος, οφείλουμε να σκεφτούμε πόσο και πώς μας βοηθά και μας προστατεύει το κάθε τι που κάνουμε. Η προσωπική ολοκλήρωση αποτελεί μία έννοια που ο καθένας μας την ορίζει και την εφαρμόζει για τον εαυτό του.